Om mee te werken aan de wereldwijde energietransitie van fossiele naar duurzame energie, moet ook Nederland op zoek naar nieuwe manieren van energieopwekking. De Unie van Waterschappen en Rijkswaterstaat willen hier graag aan bijdragen en hebben al een grote energiebron ontsloten: thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) en uit afvalwater (TEA). Samen met thermische energie uit drinkwater (TED) vormen deze bronnen aquathermie.

Duurzaam alternatief

Aquathermie is warmte- en koude-energie die uit het water kan worden onttrokken. Deze warmte en koude is bij uitstek geschikt om gebouwen in vooral stedelijk gebied te verwarmen en koelen. Hierdoor is het een goed, duurzaam alternatief voor aardgas in de stad. In Nederland kan aquathermie in ruim 50% van de warmtevraag en ruim 50% van de koudevraag voorzien. Dit blijkt uit rapporten van CE Delft/Deltares (2018) en IF Technology (2016).

Kansen en struikelblokken

Tijdens de Nationale Klimaattop 2016 ontving toenmalig staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu een kaart die inzichtelijk maakt wat de landelijke potentie is van TEO. Sindsdien hebben de Unie, Rijkswaterstaat en partners onderzocht wat de mogelijkheden en onmogelijkheden zijn van aquathermie in de regio. In een handreiking, pilotprojecten en workshops zijn alle kansen en struikelblokken verder uitgewerkt.

Green Deal

In de onderhandelingen voor het Klimaatakkoord is aquathermie in het rijtje alternatieve bronnen voor aardgasvrije wijken opgenomen (met geothermie, restwarmte, groen gas). Tussen het Rijk en de waterbeheerders is op 14 mei 2019 een Green Deal Aquathermie afgesloten, waarbij een groot aantal stakeholders zich als partij of partner heeft aangesloten. Onder deze vlag is een programmabureau van start gegaan: het Netwerkbureau Aquathermie (NAT).

Netwerkbureau Aquathermie

NAT richt zich op stimuleren van de praktijk, onderzoek, governance en communicatie. In het hele land zijn er al diverse aquathermie-projecten uitgevoerd die op kaart zijn weergegeven op de site. In het onderzoeksconsortium WarmingUP is een groot deel van de onderzoeksagenda ondergebracht. Ook STOWA voert diverse onderzoeken uit.

Energieneutraal

In 2025 willen de waterschappen 100% energieneutraal zijn. Daarnaast leveren ze een bijdrage aan de energietransitie in de regio via de Regionale Energiestrategie (RES). Hiervoor zetten ze in op windmolens en zonnevelden, maar ook op het opwekken van biogas en aquathermie. De waterschappen stellen hun terreinen steeds vaker ter beschikking om ook anderen te laten profiteren van deze energiekansen. Zo dragen ze bij aan deze grote maatschappelijke opgave.

Zie ook:
> aquathermie.nl
> warmingup.info
> regionale-energiestrategie.nl