In 2 blokken van elk 1 uur konden de genodigde sprekers hun visie op het wetsvoorstel geven en Kamerleden konden vragen stellen aan de sprekers.
Adviescommissie geborgde zetels
Het eerste blok stond in het teken van de huidige bestuurlijke organisatie van het waterschapsbestuur. Jan Boelhouwer, voorzitter van de Adviescommissie geborgde zetels bij waterschapsbesturen ging in op het advies van de commissie die pleit voor het afschaffen van geborgde zetels. Als daar geen Kamermeerderheid voor is, dan adviseert hij de rol van de provincies te wijzigen bij het vaststellen van het zetelaantal van het aantal AB-leden. Daarnaast benadrukte hij dat we vertrouwen moeten hebben in de gekozen waterschapsbestuurders. Zo is er nog nooit aanleiding geweest bij de provincies om in te grijpen in democratisch tot stand gekomen besluiten.
Centre for Water, Oceans and Sustainability Law
Marleen van Rijswick van de Universiteit Utrecht (Centre for Water, Oceans and Sustainability Law) vindt dat geborgde zetels niet ondemocratisch zijn, wat een veelgehoord argument tegen deze zetels is. Van Rijswick vindt dat verbeteringen in de democratische legitimatie wel mogelijk zijn, maar dat daarvoor het afschaffen van de geborgde zetels niet per se noodzakelijk is. Ook vindt ze dat er eerst een discussie gevoerd moet worden over de waterschapstaken voordat er gepraat wordt over de democratische legitimatie.
Unie van Waterschappen
Als laatste spreker van dit blok legde Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen, uit dat er niet één waterschapsstandpunt is over de geborgde zetels. Dat heeft te maken met de samenstelling van de achterban. Hij benadrukte het belang van tijdige duidelijkheid over de uitkomst van het wetsvoorstel met het oog op de organisatie van de waterschapsverkiezingen in maart 2023.
Chris Stoffer (SGP) wilde van de Unie van Waterschappen weten of er ook tussengeluiden zijn in de achterban. Eva van Esch (PvdD) vroeg zich af of het werk van de waterschappen verbreed is.
LTO
In het tweede blok kwamen waterschapsbestuurders uit de verschillende geledingen aan het woord. Zo bracht Siem-Jan Schenk van LTO naar voren dat geborgde zetels ervoor zorgen dat diverse belangen aan tafel zitten, zowel vanuit de landbouw, de natuur en de bedrijven. Als gebruiker van grond hebben boeren en natuur grote belangen bij goed waterbeheer. Via een stelsel van lijsten van politieke partijen is dat niet gegarandeerd, zo stelt Schenk.
Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren
Vera Dalm van de Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren (VBNE) lichtte in haar bijdrage toe dat er niet één standpunt is over de geborgde zetels binnen de vereniging. Zo wil Natuurmonumenten af van de geborgde zetels terwijl de Federatie Particulier Grondbezit de zetels wil behouden. Wel is de VBNE eenduidig over de aantallen geborgde zetels voor natuur. Deze staan niet in verhouding tot de omvang van de natuur in Nederland.
Nederlandse Vereniging van Waterschapsbestuurders
Breun Breunissen van de Nederlandse Vereniging van Waterschapsbestuurders namens bedrijven (NVWB) pleitte voor het behoud van de geborgde zetels in de waterschappen. Het voorstel ondergraaft volgens hem het functionele karakter van het waterschap en doet geen recht aan de grote belangen en de meerwaarde, zowel inhoudelijk als financieel, van het bedrijfsleven bij het waterschap.
Water Natuurlijk
Tenslotte bracht Tieneke Clevering van Water Natuurlijk naar voren dat geborgde zetels overbodig zijn. Zij stelde dat gekozen vertegenwoordigers voldoende in staat zijn om aandacht te hebben voor specifieke deelbelangen, zonder dat zij het bredere algemeen belang uit het oog verliezen. Ook is de huidige structuur volgens haar moeilijk uit te leggen aan kiezers. Geborgde zetels vormen voor de meeste kiezers een onbegrijpelijk fenomeen.
Kamerleden gebruiken de bijdragen van de rondetafel bij de verdere behandeling van het wetsvoorstel. Op 23 november kunnen Kamerleden schriftelijke inbreng leveren op het wetsvoorstel.
