Nieuwe wet introduceert aangescherpte richtlijnen voor stemtellingen bij verkiezingen

22 maart 2024

Deze week heeft de Eerste Kamer een wetsvoorstel goedgekeurd dat nieuwe richtlijnen introduceert voor de uitslagprogrammatuur die stembureaus bij verkiezingen gebruiken. De programmatuur wordt ingezet om het aantal stemmen per kandidaat en per lijst te berekenen, evenals blanco en ongeldige stemmen. Op basis hiervan kan de Kiesraad de uitslag van de verkiezingen vaststellen.

illustratie van Eerste Kamer met blauwe stoelen en leden, erachter een skyline van een stad en op voorgrot een papier met 'Wetgeving' erop

Nieuwe apparatuur bij alle verkiezingen

Met de goedkeuring van dit wetsvoorstel wordt het verplicht om de apparatuur te gebruiken bij de vaststelling van de verkiezingsuitslag. De Kiesraad wordt verantwoordelijkheid voor het beheer. Deze regelgeving is van toepassing op verkiezingen van de waterschappen, maar ook van het Europees Parlement, de Eerste en Tweede Kamer, de Provinciale Staten en gemeenteraden.

Voor de waterschappen zijn de nieuwe richtlijnen voor het eerst van toepassing bij de verkiezingen van 2027. De Unie van Waterschappen informeert haar leden op een later tijdstip via een ledenbrief over de inhoud van de wetswijziging.

> Lees meer over het goedgekeurde wetsvoorstel

Eerste Commissie Bestuurszaken, Communicatie en Financiën in nieuwe samenstelling

2 oktober 2023

Op 21 september vergaderde de Uniecommissie Bestuurszaken, Communicatie en Financiën (CBCF) van de Unie van Waterschappen voor het eerst sinds de waterschapsverkiezingen in nieuwe samenstelling. Een korte samenvatting van de hoofdpunten.



Vaarkaart Digitale Transformatie

De commissie heeft gereageerd op de 5 overkoepelende thema’s van de Vaarkaart ‘Digitaal op Koers’. De thema’s zijn: een getransformeerd waterschap, de meerwaarde van data, uniforme sector naar een hoger plan, betrouwbaar (digitaal) waterschap en toekomstbestendig digitaal. Er is brede steun voor de bestuurlijke ambities die zijn opgenomen in de Vaarkaart. Er zijn wel ook zorgen over de ambities en daaraan verbonden tijdlijn. De definitieve versie van de Vaarkaart wordt ter besluitvorming voorgelegd aan de CBCF op 23 november.

Financiële afspraken Omgevingswet

Eerder dit jaar heeft de Eerste Kamer besloten dat de Omgevingswet op 1 januari 2024 in werking treedt. In het voorjaar van 2023 is een geactualiseerd Integraal Financieel Beeld Stelselherziening Omgevingswet uitgebracht. Waarin vanaf 2024 een hogere bijdrage nodig is van de 4 overheden aan het beheer van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) en het Informatiepunt Leef Omgeving (IPLO).

De Unie heeft samen met VNG en IPO overeenstemming bereikt met de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) over een verhoging van de beheerbijdragen Omgevingswet. Voor de waterschappen betekent dit dat zij met ingang van 2025 € 0,725 miljoen per jaar meer gaan betalen bovenop de verhoging op grond van de Beheerovereenkomst DSO.

De commissie heeft geadviseerd deze verhoging van de beheerbijdragen Omgevingswet met een positief advies aan de ledenvergadering voor te stellen. Onder de voorwaarde dat de minister expliciet de bestuurlijke afspraak herbevestigt dat bij de volgende financiële evaluatie van de Omgevingswet in 2024 de 10-jaarstermijn van de terugverdientijd van de transitiekosten als essentiële voorwaarde wordt meegenomen.

En verder

In de commissie is verder onder andere akkoord gegaan met de:

  • reactie aan de Tweede Kamer op het wetsvoorstel aanpassing belastingstelsel
  • consultatiereactie wijziging Besluit vervuilingswaarde ingenomen water 2009
  • consultatiereactie op wetsvoorstel tot aanpassing aanbestedingswet 2012
  • voortzetting van de anti-afhaakregeling met marktconformiteitstoets
  • vrijgegeven gegevens van de bedrijfsvergelijking Waterschapsspiegel 2023, met de cijfers over het jaar 2022

> Bekijk de volledige agenda en stukken van deze vergadering op iBabs

Waterschappen steunen voorstel wijziging Waterwet

14 april 2023

Op 19 april levert de commissie Infrastructuur en Waterstaat (IenW) van de Tweede Kamer schriftelijke vragen aan op het voorstel voor wijziging van de Waterwet. Deze wijziging geeft verduidelijking van de juridische grondslag. De Raad van State heeft hier onlangs uitspraak over gedaan. De waterschappen steunen het wetsvoorstel.

stuwen

Aanleiding wijziging

Een voorbeeld van de juridische grondslagen zijn de waterkrachtcentrales. Waterschappen gebruiken waterkrachtcentrales om energie op te wekken uit stromend water. Waterkrachtcentrales mogen een bepaald percentage vissterfte veroorzaken. Deze norm staat in een watervergunning op grond van de Waterwet. De Raad van State concludeerde dat deze juridische grondslag niet klopt.

Waterwet en Wet milieubeheer

De waterschappen steunen daarom het voorstel om artikel 2.10 van de Waterwet te laten vervallen.
Door deze wetswijziging, moeten normen voor waterkwaliteit niet alleen op grond van de Wet milieubeheer worden vastgesteld, maar kunnen waterkwaliteitsnormen ook op grond van de Waterwet worden vastgesteld. Dit zorgt ervoor dat de waterschappen gebruik kunnen blijven maken van geldende de normen in beleidsregels over waterkwaliteit. Deze normen gebruiken de waterschappen bij vergunningverlening, toezicht en handhaving.

>Lees de inbreng

Omgevingswet wordt ingevoerd op 1 januari 2024

14 maart 2023

De Eerste Kamer heeft op 14 maart ingestemd met de invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024. De waterschappen zijn blij dat er nu duidelijkheid is over de startdatum. De betrokken overheden gaan samen door met het verbeteren en verder ontwikkelen van het (digitale) stelsel. Want er is nog werk aan de winkel.



Het vaststellen van de inwerkingtredingsdatum is het sluitstuk van een lang proces. Daarin werd de inwerkingtreding van de Omgevingswet meerdere keren uitgesteld.

Waterschappen zijn er klaar voor

Waterschappen hebben al eerder laten weten dat ze op 1 januari klaar kunnen zijn voor het werken met de Omgevingswet. In aanloop naar de inwerkingtreding wordt er nog geoefend met de nieuwe werkwijze, het werken met het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO), het samenwerken met medeoverheden, het kunnen participeren door inwoners en bedrijven en de benodigde vergunningchecks.

Roadmap

In de zogeheten Roadmap staat een overzicht van de activiteiten in aanloop naar de inwerkingtreding, maar ook voor de periode daarna.

Lees ook het bericht op de website van de Eerste Kamer

Waterschappen: ga door met verandertraject Wet open overheid

13 maart 2023

Op 16 maart staat in de Tweede Kamer het Commissiedebat Wet open overheid (Woo) op de agenda. De Unie van Waterschappen, IPO en VNG geven de Kamerleden een aantal aandachtspunten mee.

Smartphone en laptop in beeld die door een vrouw wordt bediend.

Waterschappen, provincies en gemeenten werken samen met het Rijk aan een open en transparante overheid. Het verplicht en actief openbaar maken van informatie is een grote inspanning voor deze bestuursorganen. Zij passen informatiesystemen en bedrijfsprocessen aan en maken medewerkers bewust van het belang van openbaarmaking.

Ingezette verandertraject moet niet stagneren

Waterschappen, provincies en gemeenten hebben hun organisaties ingericht om te kunnen voldoen aan de Woo. Er is nu momentum en draagvlak voor het doorvoeren van veranderingen, deze moet benut worden. Het is belangrijk dat er duidelijkheid en een consistente koers is. Het ingezette verandertraject mag hierbij niet stagneren.

Samenwerking en standaardisatie

Informatie komt uit veel verschillende bronnen. Het doel is om deze toegankelijk te maken, zo makkelijk mogelijk. Daarom zijn er verschillende voorstellen voor zoekmachines en gestandaardiseerde metadata. Ook hier vinden de Unie, IPO en VNG het belangrijk dat er duidelijkheid en blijvende vooruitgang is.

>Lees de inbreng

Minister De Jonge roept Kamers op tot snel besluit over inwerkingtreding Omgevingswet

26 januari 2023

Minister De Jonge (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) informeerde de Tweede en Eerste Kamer op 26 januari in een brief over de voortgang van de Omgevingswet en het Ontwerp Koninklijk Besluit. Hij roept beide Kamers op om op korte termijn te besluiten over de datum van inwerkingtreding. Zo kan de uitvoering goed worden voorbereid. De Jonge stelt als datum van inwerkingstreding 1 januari 2024 voor. Alle betrokken bestuurlijke partijen staan achter deze invoeringsdatum.



Tijdens Bestuurlijk Overleggen op 23 en 25 januari hebben minister De Jonge, de VNG, het IPO, Rijkspartijen en de Unie van Waterschappen gesproken over de stand van zaken van de Omgevingswet en het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO). De gezamenlijke conclusie was dat de voorwaarden voor inwerkingtreding voldoende zijn ingevuld om nu een besluit te nemen over de inwerkingtredingsdatum. De datum van 1 januari 2024 heeft breed draagvlak bij alle partijen.

Duidelijkheid is nodig

De waterschappen hebben zich de afgelopen jaren intensief voorbereid op de Omgevingswet en willen aan de slag met de invoering. Zij roepen de Kamers dan ook op tot snelle besluitvorming, zodat er uiterlijk in maart definitief helderheid is. Het tijdig instemmen van de Kamers geeft alle partijen de nodige duidelijkheid. Nog langere onzekerheid hierover werkt verlammend en vertragend.

De VNG, IPO en Unie van Waterschappen hebben op 27 januari gezamenlijk een brief aan de EK geschreven met de oproep tot spoedige besluitvorming over de inwerkingtreding van de Omgevingswet

Belang Omgevingswet

Nederland staat voor grote uitdagingen, zoals ingrijpende klimaatverandering en een toenemende druk op de ruimte. De Omgevingswet bundelt de meeste wetten over deze fysieke leefomgeving, waaronder die over water. Alle betrokken overheden onderschrijven het belang van de Omgevingswet. Ze willen dat deze op verantwoorde wijze wordt ingevoerd. Zo komt de dienstverlening aan inwoners en bedrijven niet in het geding. Bovendien kan gebiedsontwikkeling ongehinderd doorgaan.

Intensief testen

De waterschappen hebben er vertrouwen in dat het DSO op het moment van inwerkingtreding op 1 januari 2024 voldoende gereed is. Door intensief te testen weten we welke verbeteringen er nog in het DSO doorgevoerd moeten worden en welke tijdelijke maatregelen er beschikbaar zijn.

Doorontwikkeling

Het werk is met het bepalen van de datum van 1 januari 2024 nog niet klaar. Maar de overheden hebben er vertrouwen in dat ze samen definitief de stap kunnen zetten naar de laatste fase voor inwerkingtreding. Want ook na de inwerkingtreding van de Omgevingswet worden de werkprocessen en software doorontwikkeld. Er is een serviceketen ingericht voor de ondersteuning van de samenwerkende overheden en voor burgers en bedrijven die vragen hebben.

Besluit

Om de laatste stappen in de voorbereiding op de inwerkingtreding zorgvuldig te kunnen doorlopen, vragen de betrokken overheden de Kamers om een besluit over de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2024.

> Lees de brief aan de Eerste en Tweede Kamer

Informatie over de waterschappen op Europese website

24 januari 2023

Europese burgers en bedrijven hebben toegang tot digitale overheidsdienstverlening in de Europese Unie. Dat regelt de Europese verordening Single Digital Gateway (SDG). Hieraan moeten de rijksoverheid en alle waterschappen, gemeentes en provincies voldoen.

dijken en rivieren met rioolwaterzuivering vanuit de lucht gezien

Daarvoor is het portaal Your Europe ingericht. Deze centrale toegangspoort verwijst gebruikers die in een land van de Europese Unie willen wonen, werken of studeren door naar de juiste websites in de verschillende lidstaten. Ze vinden daar betrouwbare informatie over diensten, producten en procedures van alle overheden in Europa.

Doorverwijzing naar nationale portalen

Overheden kunnen informatie over producten en diensten ontsluiten via YourEurope. Bezoekers worden via deze toegangspoort doorverwezen naar de nationale portalen NederlandWereldwijd.nl en Ondernemersplein.nl en hun Engelse versies NetherlandsWorldwide.nl en Business.gov.nl.

Watervergunning en waterschapsbelasting

De waterschappen hebben onder leiding van Het Waterschapshuis de afgelopen maanden hard gewerkt aan het beschikbaar maken van informatie voor het aanvragen van een watervergunning en het betalen van waterschapsbelasting. Vanaf 25 januari staat deze informatie op de nationale portalen.

Toegang tot online procedures

De tweede stap van Single Digital Gateway is dat EU-burgers en bedrijven toegang hebben tot online procedures. Ook krijgen burgers en bedrijven het recht om overheden toestemming te geven om onderling digitaal bewijsstukken uit te wisselen. De deadline hiervoor is december 2023. Op dit moment wordt onderzocht hoe dit ook op een centrale manier kan worden ingericht.

Praktijkboek Waterbeheer onder de Omgevingswet: van papier naar praktijk

15 december 2022

Professionals in het waterbeheer kunnen vanaf nu aan de slag met het ‘Praktijkboek Waterbeheer onder de Omgevingswet’. Het boek is geschreven door 25 experts uit de wereld van het waterbeleid en het waterrecht. Enkele redacteuren overhandigden het Praktijkboek op 15 december aan minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.

Minister Hugo de Jonge neemt het praktijkboek 'Waterbeheer onder de Omgevingswet' in ontvangst.

Het Praktijkboek beschrijft de Omgevingswet en de gevolgen daarvan voor het waterbeheer. Het is een handig en praktisch naslagwerk voor professionals die werkzaam zijn in het waterbeheer, maar ook voor andere geïnteresseerden.

De Waterwet verdwijnt

Hoewel de Omgevingswet nog ingevoerd moet worden, heeft de wet straks consequenties voor de waterbeheerders. Zo verdwijnt de Waterwet. Het in de Waterwet opgenomen waterrecht komt grotendeels terug in de nieuwe Omgevingswet. Deze wet bundelt 26 wetten over de fysieke leefomgeving van rijkspartijen, provincies, gemeenten en waterschappen. Dat betekent nogal wat voor de toepassing van de nieuwe Omgevingswet en het bijbehorende begrippenkader.

Van papier naar praktijk

Om te kunnen werken met de nieuwe Omgevingswet is het belangrijk dat de bestuurlijke partners oefenen met de nieuwe manier van (samen) werken. Het Praktijkboek is daarbij een naslagwerk, met nuttige kennis en voorbeelden. Het boek helpt dus om de wet van papier naar praktijk te brengen.

Handige gids

Het boek is tot stand gekomen onder redactie van Peter de Putter (Sterk Consulting), Herman Havekes en Willem Wensink (beide van de Unie van Waterschappen). Wensink: “We hopen als redactie dat dit Praktijkboek als een handige gids de lezer door de nieuwe Omgevingswet en de gevolgen daarvan voor het waterbeheer heen leidt. En zo een succesvolle uitvoering van de wet bevordert.”

Water en bodem sturend

Water en bodem worden steeds meer als sturende elementen gezien voor de grote uitdagingen waar Nederland voor staat. Er moet ruimte komen voor honderdduizenden woningen, voor natuur en landbouw, voor onze energievoorziening en onze economie. Een toekomstbestendige inrichting vergt een delicate balans tussen water en klimaat. Hierbij gaat de Omgevingswet helpen omdat de regelgeving gebundeld is in een vereenvoudigd en modern stelsel van regels en wetten voor ruimtelijke projecten.

Eén digitaal loket

De Omgevingswet voorziet ook in één digitaal loket, zodat je snel kunt zien wat er kan en mag in de leefomgeving. Zo kunnen bedrijven en bewoners snel en gemakkelijker een vergunning aanvragen en een project starten.

Meer weten?

Alle waterschappen hebben 10 exemplaren van het praktijkboek ontvangen. Belangstellenden kunnen het boek bestellen via Boom Uitgevers Den Haag.

Op de foto v.l.n.r.: Peter de Putter (Sterk Consulting), Hugo de Jonge en Willem Wensink (Unie van Waterschappen)

Meer watermaatregelen in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

15 november 2022

Op 1 januari 2023 gaat het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van start. Met het GLB werken Nederland en de andere lidstaten van de Europese Unie aan toekomstbestendige landbouw, het versterken van de natuur en een leefbaar platteland.

boerderij met weiland en sloot in vogelvluchtperspectief

Van 2023 tot 2027 biedt het GLB subsidies aan voor initiatieven die bijdragen aan deze doelen. Het nieuwe beleid richt zich op het ondersteunen van boeren die ervoor kiezen hun bedrijf verder te verduurzamen en te vernieuwen.

Nationaal Strategisch Plan

De Nederlandse invulling van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid staat in het Nationaal Strategisch Plan (NSP). Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen hebben vanaf 2019 aan de invulling van dat plan gewerkt.

Agrarische sector én natuur

Het NSP bevat maatregelen die bijdragen aan het behalen van doelen voor waterkwaliteit, klimaatadaptatie, biodiversiteit, bodem en kringlooplandbouw. De waterschappen vinden het belangrijk dat investerings- en beheermaatregelen voor het watersysteem ten goede komen aan de agrarische sector, het landelijk gebied én aan een robuuste natuur. Dat sluit ook aan bij de kaders die Europa daarvoor stelt.

Eco-regelingen

Voor de hele periode tussen 2023 en 2027 is er 4,7 miljard euro beschikbaar voor agrariërs en het agrarisch gebied. Dit geld is niet alleen afkomstig van de Europese Unie, maar ook van het Rijk, de provincies en de waterschappen. Een groot deel van het bedrag wordt besteed aan het steunen van boeren die innoveren, vernieuwen en bijdragen aan doelen voor biodiversiteit, bodem en lucht, klimaat, landschap en water. Dat gebeurt onder meer via de ‘eco-regelingen’. Daarmee wordt toekomstbestendig boeren beloond.

Relevante wateronderdelen in het NSP

De Kaderrichtlijn Water (KRW) en een duurzaam watersysteem dat bijdraagt aan klimaatmitigatie en -adaptatie zijn onderdeel van de voorgestelde verduurzaming van de landbouw. In vergelijking met het huidige GLB komen de watermaatregelen in meer onderdelen van het nieuwe GLB terug. Vooral het opnemen van relevante maatregelen op het gebied van water en bodem in de eco-regelingen zal naar verwachting effect hebben. Het is de verwachting dat veel agrariërs gebruik gaan maken van deze regeling, aangezien deelname tot een significant hogere hectarepremie leidt (tussen 60 en 200 euro per hectare bovenop de basispremie).

Voorbeelden

Er zijn een aantal concrete voorbeelden van maatregelen te noemen die bijdragen aan de wateropgaven. Denk aan:

  • Bredere bufferstroken langs het water, gewasrotatie, minimale bodembedekking (breder toepassen vanggewassen).
  • Stimuleren van rustgewassen, langjarig grasland en meerjarige teelt, biologische bestrijding.
  • Verbreding van de subsidieregeling Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) voor klimaat en water, invulling bufferstroken, greppelinfiltratie, huidige pakketten waterkwaliteit/kwantiteit.
  • Herstel- en inrichtingsmaatregelen internationale doelen Nitraatrichtlijn en KRW, peilgestuurde drainage, klimaatadaptief watersysteem.
  • Investeringen voor modernisering, verduurzaming of precisielandbouw.
  • Gebiedsgerichte aanpak: integrale gebiedsontwikkeling zoals via het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer.

Ledenbrief

In oktober verscheen ook een ledenbrief over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid per 2023.

Verantwoorde invoering Omgevingswet vraagt meer tijd

14 oktober 2022

Minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening), IPO, VNG en de Unie van Waterschappen hebben de afgelopen weken intensief gesproken over de beoogde invoeringsdatum van de Omgevingswet per 1 januari 2023. De waterschappen zijn klaar voor invoering op 1 januari 2023, maar geven aan dat deze stap alleen slaagt als alle overheden deze stap zetten.



Zes maanden

In gezamenlijkheid hebben de bestuurlijke partners de voor- en nadelen van de diverse scenario’s besproken. Dit heeft geleid tot de conclusie dat er meer tijd nodig is. De voorgestelde zes maanden worden gebruikt om verder te testen en te oefenen met de Omgevingswet. Hiervoor komt extra ondersteuning en financiering voor de bevoegde gezagen. Met zijn voortgangsbrief van 14 oktober informeert minister Hugo de Jonge de Eerste en Tweede kamer.

Voortgangsbrief aan de Kamer

Bij de voortgangsbrief aan de Eerste Kamer over de implementatie van de Omgevingswet d.d. 14 oktober 2022 zijn diverse onderzoeken en bijlagen gevoegd, waaronder het rapport van de AcICT en de enquête die in opdracht van de minister is uitgevoerd door Twijnstra/Gudde.