Moties Richtlijn Stedelijk Afvalwater aangenomen in de Tweede Kamer

18 april 2023

Op 18 april stemde de Tweede Kamer over de herziening van de Europese Richtlijn Stedelijk Afvalwater. De Tweede Kamer heeft eerder gesproken over deze herziening en kon nu in een plenair debat moties indienen. Er werden 3 moties aangenomen.

rioolwaterzuivering-harnaspolder

Meet en monitoringsresultaten delen

Laura Bromet (GroenLinks) diende een motie in om alle relevante stoffen uit de Richtlijn Prioritaire Stoffen op te nemen in de te monitoren stoffen bij zuiveringsinstallaties. In de Richtlijn Prioritaire Stoffen staan alle stoffen die een bedreiging vormen voor het milieu. Direct delen van de de monitoringsresultaten met de drinkwaterbedrijven is volgens Bromet noodzakelijk. Minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat wil samen met de waterschappen onderzoeken of er aanvullende metingen nodig zijn, omdat meten op alle stoffen onnodige kosten oplevert. De waterschappen sluiten zich aan bij minister Harbers en maken een zinvol monitoringsplan. Publicatie van deze resultaten gebeurt in het waterkwaliteitsportal. Dit is een publieke database, waar ook de drinkwaterbedrijven informatie uit kunnen halen.

>Motie alle relevante stoffen uit Richtlijn Prioritaire Stoffen opnemen in de te monitoren stoffen bij zuiveringsinstallaties

Vaste normen in plaats van verwijderingsrendement

De Richtlijn Stedelijk Afvalwater maakt gebruik van een verwijderingsrendement voor rioolwaterzuiveringen (rwzi’s). Dit betekent dat er regels zijn welk percentage van een bepaalde stof verwijderd moet zijn uit het water, voordat dit geloosd mag worden. D66 wil met een motie bereiken dat er onderzoek komt naar vaste normen. De vraag is dus of verdere verslechtering van de waterkwaliteit voorkomen kan worden met vaste normen?
De waterschappen vinden deze motie moeilijk uitvoerbaar en wijzen erop dat deze tot vertraging leidt. D66 maakt niet duidelijk over welke stoffen deze motie gaat. De nu voorgestelde doelen van 80 procent rendement op medicijnresten zijn ambitieus. Het is niet eenvoudig deze met bestaande technieken te halen. Een absolute lozingswaarde voor honderden verschillende stoffen is niet uitvoerbaar voor de waterschappen.

>Motie verder voorkomen van verdere verslechtering van de waterkwaliteit

4e zuiveringstrap eerst bij drinkwaterbronnen

D66 diende nog een motie in waarmee de partij wil bereiken dat de rwzi’s die lozen op water dat gebruikt wordt als drinkwater als eerste voorzien worden van een 4e zuiveringstrap. Deze zuiveringstrap is onderdeel van een pakket maatregelen dat de Europese Commissie op 26 oktober 2022 heeft gepresenteerd. Dit moet leiden tot een betere bescherming van de waterkwaliteit en de volksgezondheid. In de maatregelen van de Europese Commissie staat aangegeven dat bescherming van drinkwaterbronnen een prioriteit is. Daarnaast zijn de bescherming van de ecologische toestand en de zwemwaterkwaliteit prioriteiten. Waterschappen ervaren de huidige termijnen voor de 4e zuiveringsstap al als te krap en kunnen zich niet vinden in de motie van D66.

>Motie prioriteit zuiveringsinstallaties die lozen op water wat wordt gebruikt als bron voor drinkwater

Waterschappen: “Pauze en versnellen? Draai de waterknop open”

6 april 2023

In het Tweede Kamerdebat op 5 april over de afgelopen verkiezingsuitslag bleek dat duidelijkheid over de stikstofaanpak voorlopig uitblijft. De stikstofplannen uit het regeerakkoord worden op pauze gezet en op een later moment heroverwogen. In de tussentijd wil het kabinet in de regio juist versnellen op natuurherstel. De Unie van Waterschappen geeft aan dat met watermaatregelen het behalen van de natuurdoelen sneller dichterbij kan komen.



De waterschappen hebben de afgelopen jaren aangedrongen op duidelijke keuzes: de natuur moet worden hersteld. De stikstofplannen moeten daarom rekening houden met de doelen in 2027 voor de waterkwaliteit. Dit om een waterkwaliteitscrisis te voorkomen. Nu er een impasse dreigt luiden de waterschappen de alarmklok: de problematiek duldt geen uitstel. De voorgestelde aanpassingen voor stikstof en de maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren moeten bijdragen aan een slimme en snelle aanpak. De Omgevingswet kan dit borgen. Ook middelen uit het transitiefonds van het Rijk kunnen hierbij helpen.

Draai verder aan de ‘Waterknop’ om te beginnen met natuurherstel

Dirk-Siert Schoonman, bestuurslid Unie van Waterschappen: “De discussie over wanneer de doelen precies moeten zijn behaald, doet niets af aan de noodzaak om snel te starten met het nemen van maatregelen. Als het kabinet wil versnellen, moet er wat ons betreft een ferme draai worden gegeven aan de ‘waterknop’. Verdroging is naast stikstof een van de grote oorzaken van de achteruitgang van de natuur. Maar droogte zorgt ook voor funderingschade, bodemdaling, beperkte beschikbaarheid van drinkwater en het zet de productie van de landbouw onder druk. Bovendien is natuur die last heeft van droogte, veel gevoeliger voor stikstof. Water kan het behalen van de doelen voor natuur sneller dichterbij brengen en ons uit deze impasse halen. ”

Relatief eenvoudige watermaatregelen kunnen snel effect hebben. Denk bijvoorbeeld aan het verhogen van het waterpeil waar dat kan, flexibel omgaan met peilbeheer, beekherstel, het bevorderen van de biodiversiteit bij slootkanten en extra stuwen om water langer vast te houden. Het zijn maatregelen die met de gebiedspartners snel kunnen worden uitgewerkt,. Daarmee krijgt de natuur, maar ook de landbouw én het watersysteem op korte termijn een impuls.

Natuur niet verder laten achteruitgaan

De Unie van Waterschappen vreest anders dat met het verstrijken van de tijd, de doelen verder uit beeld raken. Ook de eigen opgaven voor waterveiligheid en schoon water worden in hun voortgang geraakt door de stilgevallen vergunningverlening. Ondertussen werken de waterschappen samen met de provincies om in elk geval te zorgen dat de staat van de natuur in de tussentijd niet nog verder verslechtert. We waken gezamenlijk voor verdere achteruitgang van de waterkwaliteit, zoetwaterbeschikbaarheid en het CO2-bergende vermogen van de natuur.

Moties over waterkwaliteit aangenomen in de Tweede Kamer

4 april 2023

Op 4 april stemde de Tweede Kamer over een aantal moties over de zorgwekkende stoffengroep PFAS en de Kaderrichtlijn Water.

Een handhaver van het waterschap meet de waterkwaltiteit in de sloot

Totaaloverzicht PFAS-lozingen

De regering gaat mee in de oproep van Erik Haverkort (VVD) om voor de zomer een overzicht van de belangrijkste PFAS-emissies met de Kamer te delen. Zijn verzoek was om dit in samenwerking met de omgevingsdiensten, Rijkswaterstaat en de waterschappen te doen, om zo tot een totaaloverzicht te komen.

De waterschappen steunen deze motie. Ze weten uit ervaring hoe belangrijk het is om inzicht te hebben in wat de belangrijkste PFAS-emissies zijn en waar deze vandaan komen. De Unie van Waterschappen en de waterschappen doen zelf onderzoek naar de aanwezigheid en herkomst van PFAS in oppervlaktewater. Ook delen waterschappen hun kennis met de Omgevingsdiensten en andere bevoegde gezagen. Door meer zicht op de herkomst van deze emissies, kunnen ze er ook meer grip op krijgen.

Bronaanpak en toepassing ‘de vervuiler betaalt’ op PFAS-vervuilers

De motie van Sandra Beckerman (SP) om het principe ‘de vervuiler betaalt’ ook toe te passen op PFAS-vervuilers werd verworpen. Ook haar motie over een versterkte inzet op nationaal bronbeleid en het stoppen van lozingen en uitstoot van gevaarlijke PFAS werd verworpen.

De waterschappen onderschrijven het belang van het principe dat de vervuiler betaalt. Op dit moment betaalt de belastingbetaler de zuiveringskosten en draait het milieu op voor schade door PFAS die in de natuur belandt. De waterschappen zijn er voorstander van dat de PFAS-vervuilers hiervoor aansprakelijk kunnen worden gesteld. Daarmee worden de verantwoordelijkheid en de kosten voor het voorkómen van milieuschade neergelegd bij de vervuiler.

De waterschappen pleiten daarnaast al langer voor een totaalverbod op alle PFAS. Zij pleiten voor een bronaanpak: voorkomen dat de stoffen in het milieu komen. Bijvoorbeeld door producenten de stof te laten vervangen door een veiligere stof.

Versnelling transitie naar PFAS-vrij

Kauthar Bouchallikh (GroenLinks) roept in een aangenomen motie op tot het versnellen van de transitie naar PFAS-vrije producten in het Europese restrictievoorstel.

De waterschappen benadrukken dat volledig uitfaseren van PFAS het streven moet zijn. De waterschappen zijn voorstander van het Europese restrictievoorstel. Bijzonder aan dit voorstel is dat alle schadelijke PFAS-stoffen voor het eerst op internationale schaal in één keer verboden worden. Zo wordt voorkomen dat de ene schadelijke PFAS wordt vervangen door een andere die later ook weer schadelijk blijkt. Het voorstel biedt wel ruimte voor uitzondering van toepassingen die als onmisbaar worden gezien. Het streven is dat de restrictie nog vóór 2025 in werking treedt. De waterschappen pleiten voor een maximaal verbod en steunen daarom deze motie die de transitie naar een PFAS-vrije toekomst kan versnellen.

Verworpen: intrekken vergunningen

Een motie over het intrekken van PFAS-lozingsvergunningen werd verworpen. Frank Wassenberg en Eva van Esch (Partij voor de Dieren) stelden voor om bestaande lozingsvergunningen in te trekken en geen nieuwe vergunningen te verlenen.

De waterschappen benadrukken dat emissie van PFAS naar nul moet. Het is cruciaal dat het Europese restrictie-voorstel daarom zo breed mogelijk wordt ingevuld. Daarnaast is het voor nu belangrijk om zicht te hebben op PFAS als onderdeel van bestaande en nieuwe vergunningen. Waterschappen zijn bezig met actualiseren van vergunningen. Het is belangrijk dat alle bevoegde gezagen, waaronder waterschappen, weten welke bedrijven vergunningen voor PFAS hebben. Verantwoording vanuit de gezagen kan daarbij helpen.

Haalbaarheid KRW-doelen

Er waren op het gebied van waterkwaliteit niet alleen stemmingen over PFAS, maar ook over de Kaderrichtlijn Water (KRW). 2 moties zijn aangenomen.

Een motie van Fahid Minhas (VVD) wil dat het kabinet in beeld brengt voor welke wateren het halen van de KRW-doelen in 2027 niet realistisch is. Het kabinet zou daarover in gesprek moeten gaan met de Europese Commissie. Om zo de negatieve economische en maatschappelijke gevolgen te beperken. De waterschappen steunen de motie omdat de motie een soort ‘borg’ vraagt dat het niet bereiken van de doelen ertoe leidt dat Nederland op slot gaat. Ondertussen is het onverminderd belangrijk om de waterkwaliteit te blijven verbeteren.

Een motie van CDA-Kamerlid Harmen Krul vraagt het kabinet om een coalitie te bouwen van landen die zich verzetten tégen aanscherping en vóór flexibele toepassing van de KRW-doelen. De waterschappen delen deze algemene oproep niet en beoordelen per onderwerp en gebied waar de waterkwaliteit beter moet of kan. De waterschappen streven naar een schone leefomgeving en gezond water voor drinkwaterbereiding, landbouw, recreatie en natuur.

Werkbezoek Kamerlid Minhas in teken van medicijnresten

31 maart 2023

Op 31 maart bracht Fahid Minhas, Tweede Kamerlid voor de VVD, een bezoek aan het hoogheemraadschap van Rijnland. Het werkbezoek stond in het teken van waterkwaliteit en medicijnresten.

Fahid Minhas op werkbezoek op de AWZI in Leiden Noord

Innovatieve PACAS-installatie

Minhas is woordvoerder water van de VVD-fractie in de Tweede Kamer en wilde meer weten over het onderwerp waterkwaliteit en medicijnresten. Tijdens de rondleiding over het terrein kreeg hij uitleg over de PACAS-installatie in Leiden. Zo’n installatie is een extra zuiveringsstap die medicijnresten en andere microverontreinigingen verwijdert uit stedelijk afvalwater. Ook werd er uitgebreid gesproken over de invloed van medicijnresten op de waterkwaliteit in Nederland.

De Unie van Waterschappen organiseert regelmatig werkbezoeken voor Kamerleden. Deze zijn bedoeld om inzicht te geven in actuele politieke onderwerpen.

Kamer: Frequentie monitoren van waterkwaliteit moet omhoog

29 maart 2023

Tweede Kamerlid Pieter Grinwis (ChristenUnie) heeft samen met enkele andere Kamerleden op 22 maart een motie ingediend. Hij wil dat de waterschappen sneller en vaker gegevens over de waterkwaliteit gaan delen, namelijk elk kwartaal.



Metingen van de waterkwaliteit waarbij meer dan 5 keer de norm wordt overschreden, moeten direct aan de land- en tuinbouwsector gerapporteerd worden. Deze motie is op 28 maart aangenomen.

Kaderrichtlijn Water

Aanleiding voor de motie was dat de doelen van de Kaderrichtlijn Water nog niet overal worden gehaald. Volgens Grinwis komen de monitoringsgegevens vaak pas een jaar later beschikbaar. Daardoor is het lastig te achterhalen wat de bron van de gemeten normoverschrijding was. Tuinbouwondernemers kunnen zo niet genoeg bijsturen.

Minister overlegt met de Unie

Minister Piet Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) gaf eerder al aan hierover met de Unie van Waterschappen te willen overleggen. Hij vroeg daarom om de motie aan te houden tot begin van de zomer. Dat is dus niet gebeurd.

Terugkoppeling aan ondernemers

Veel waterschappen werken al in gebiedsprocessen waarbij ondernemers een terugkoppeling krijgen over de waterkwaliteit. Een aantal waterschappen heeft een dashboard online waarin iedereen de actuele monitoringsgegevens kan bekijken. In veel gevallen is die terugkoppeling dan ook snel. Maar altijd ieder kwartaal rapporteren over alle metingen lijkt erg ambitieus: het proces van gegevens verzamelen, rapport maken, goedkeuring en publicatie kost tijd. De Unie van Waterschappen staat open voor overleg met minister Adema.

>Lees de motie

D66 pleit voor uitgebreide producenten-verantwoordelijkheid medicijnfabrikanten

14 maart 2023

Tweede Kamerleden Kiki Hagen en Tjeerd de Groot (D66) hebben een motie ingediend over medicijnresten. Hierin vragen zij het kabinet om in samenwerking met medicijnproducenten een Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV) voor medicijnen in te stellen. Deze motie werd op 14 maart aangenomen door de Tweede Kamer.



Medicijnresten oppervlaktewater

Jaarlijks belandt er 190.000 kilo medicijnresten in het oppervlaktewater. Door het wegspoelen van oude medicijnen door de gootsteen, maar ook via ontlasting en urine, komen er medicijnresten in het rioolwater terecht. Jaarlijks is dit ongeveer 509 ton. De rioolwaterzuiveringen zuiveren het grootste deel ervan.

Ecologische waterkwaliteit

Toch komt er dus nog 190.000 kilo medicijnresten in het oppervlaktewater terecht. Dit komt omdat de rioolwaterzuiveringsinstallaties de medicijnresten niet goed kunnen verwijderen. De medicijnresten in het oppervlaktewater vormen een mogelijk probleem voor de waterkwaliteit.

De vervuiler betaalt

Op dit moment betaalt de belastingbetaler de zuiveringskosten. De waterschappen zijn voorstander van een UPV voor medicijnfabrikanten. Daarmee worden de verantwoordelijkheid en de kosten voor het voorkómen van milieuschade immers neergelegd bij de producent van stoffen. De vervuiler betaalt.

Lees de motie

Waterschappen steunen aanscherping Richtlijn Prioritaire Stoffen

1 maart 2023

Op 8 maart is er in de Tweede Kamer een commissiedebat Infrastructuur en Waterstaat. Die is ter voorbereiding van de Milieuraad die op 16 maart bij elkaar komt. Tijdens het commissiedebat komt onder meer de Richtlijn Prioritaire Stoffen aan de orde. De waterschappen geven de Kamerleden een aantal aandachtspunten mee.



De Europese Commissie presenteerde eind oktober een herziening van de Richtlijn Prioritaire Stoffen voor oppervlaktewater. Er worden nieuwe schadelijke stoffen toegevoegd, en voor bestaande schadelijke stoffen worden de normen aangescherpt. Deze Richtlijn is onderdeel van de Kaderrichtlijn Water (KRW) en draagt bij aan de ambities van de Europese Green Deal.

Verbetering waterkwaliteit

De herziening van de Richtlijn Prioritaire Stoffen draagt bij aan de verbetering van de chemische toestand van de waterkwaliteit. Daarom steunen de waterschappen de aanscherping van de bestaande normen en het toevoegen van nieuwe stoffen. Op basis van deze nieuwe lijst wordt namelijk per lidstaat beoordeeld of er maatregelen nodig zijn om voor de betreffende stoffen de milieukwaliteitsnormen te halen.

Vervuilende stoffen in kaart

Daarna is het de vraag hoe men de uitstoot van deze stoffen kan reduceren. Het is belangrijk om de aanwezigheid van vervuilende stoffen in het oppervlaktewater goed in kaart te brengen. Dat kan door monitoring van het oppervlaktewater en rioolwaterzuiveringen. Deze monitoring draagt beter bij aan het ‘vervuiler betaalt-principe’ en de bronaanpak van gevaarlijke stoffen.

KRW-doelen verder uit zicht

Een risico van deze aanscherping van de Richtlijn is wel dat de KRW-doelen nog verder uit zicht raken. De normen worden immers strenger en er komen nieuwe stoffen op de lijst.

Lees de inbreng
Meer over de commissievergadering

Minister beantwoordt Kamervragen over het dempen van sloten

24 februari 2023

Tweede Kamerlid Tjeerd de Groot (D66) stelde begin februari schriftelijke vragen aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over het dempen van sloten. Aanleiding was een artikel op Melkvee.nl. Daaruit bleek dat 2 op de 3 boeren sloten wil dempen om zoveel mogelijke mestplaatsingsruimte te houden. De minister heeft de vragen nu beantwoord.

Sloot met tractor

De Groot vroeg de minister onder meer of hij erkent dat sloten bijdragen aan een robuuster landbouwsysteem. Bijvoorbeeld door weerbaarder te zijn tegen klimaateffecten zoals zware regenval. De minister erkent dat inderdaad. Bij piekbuien kunnen de sloten als wateropvang dienen. Zo wordt voorkomen dat er grote plassen op het land blijven staan.

Zandgronden

Maar de minister zegt erbij dat de bijdrage van sloten aan het landbouwsysteem wel verschillend is per gebied. Uit onderzoek blijkt dat het dempen van enkele sloten in de hoge zandgronden bij zou kunnen dragen aan de bestrijding van droogte. Dit heeft in sommige gevallen een positief effect op het aanwezige grondwater in de regio. En dat kan weer positieve gevolgen hebben voor de landbouw en de aanwezige natuur.

Stikstofdoelen

Ook vroeg De Groot of het klopt dat door het dempen van sloten de natuur- en stikstofdoelen in gevaar komen. Volgens de minister is daar niet één antwoord op te geven. Als boeren een sloot dempen, neemt de mestplaatsingsruimte toe. En dus ook de stikstofuitstoot. Maar het gevolg van dempen kan ook zijn dat de oppervlakte van het perceel groter wordt en daarmee de breedte van de bufferstrook. En dat veroorzaakt weer een afname van de mestplaatsingsruimte en stikstofdepositie.

Toestemming waterschap

De minister benadrukte in zijn antwoord dat wie een sloot wil dempen, toestemming nodig heeft van het waterschap. Sloten mogen niet zomaar gedempt worden. Ze zijn onderdeel van een watersysteem en ze hebben daarin vaak meerdere functies. Denk aan de aanvoer, opslag en afvoer van water. Ook dragen ze bij aan de waterkwaliteit en ecologie. Daarom moeten boeren altijd eerst overleggen met hun waterschap.

>Artikel Kamervragen over het dempen van sloten
>Alle antwoorden van de minister op de Kamervragen
>Lees het artikel op melkvee.nl

Kamervragen over het dempen van sloten

7 februari 2023

Kamerlid Tjeerd de Groot (D66) heeft schriftelijke vragen gesteld aan de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over het dempen van sloten. De waterschappen benadrukken dat sloten niet zomaar gedempt mogen worden.

Dempen van sloten

Aanleiding voor de vragen van De Groot was het bericht ‘Meerderheid boeren wil sloten dempen’ op Melkvee.nl. De uitslag van een poll op deze website was dat bijna twee op de drie boeren sloten wil dempen om zoveel mogelijke mestplaatsingsruimte te houden.

Bijdrage aan robuust landbouwsysteem

De Groot vraagt de minister onder meer of hij erkent dat sloten bijdragen aan een robuuster landbouwsysteem, bijvoorbeeld door weerbaarder te zijn tegen klimaateffecten, zoals zware regenval. Ook vraagt hij of het klopt dat door het dempen van sloten de natuur- en stikstofdoelen in gevaar komen.

Sloten zijn onderdeel van een watersysteem

De waterschappen benadrukken dat een sloot niet zomaar gedempt mag worden. Sloten zijn onderdeel van een watersysteem en ze hebben daarin vaak meerdere functies. Denk aan de aanvoer, opslag en afvoer van water. Ook dragen ze bij aan de waterkwaliteit en ecologie.

Toestemming waterschap

Wie een sloot wil dempen, heeft toestemming nodig van het waterschap. Elk waterschap heeft hiervoor regels. Over het algemeen geldt de voorwaarde dat de hoeveelheid oppervlaktewater behouden moet blijven.

Lees de Kamervragen van Tjeerd de Groot

PFAS-verbod komt dichterbij

Op 7 februari heeft het Europees chemicaliënagentschap ECHA het voorstel voor het PFAS-verbod gepubliceerd. De afgelopen jaren hebben Nederland, Duitsland, Denemarken, Noorwegen en Zweden, hard gewerkt aan dit verbod.



Nederland heeft er bewust voor gekozen om PFAS in Europees verband te verbieden. PFAS zit in veel producten en komt ook via bijvoorbeeld de rivieren ons land binnen. Een Europees verbod zet dus meer zoden aan de dijk dan alleen een binnenlands verbod. De waterschappen steunen de Nederlandse inzet voor een verbod en pleiten ervoor om dit zo breed mogelijk in te voeren. Hoe eerder de productie van PFAS gestopt kan worden hoe beter dit is voor de leefomgeving.

Een halt toeroepen aan vervuiling

Het verbod gaat gelden voor de productie, gebruik, verkoop en import van ruim 10.000 chemische stoffen, die in duizenden producten zitten die we elke dag gebruiken. Dat is belangrijk om vervuiling van onze leefomgeving met PFAS een halt te roepen. Het verbod geldt nog niet voor specifieke productgroepen als medicijnen, biociden en gewasbeschermingsmiddelen.

Mening geven over het voorstel

De komende periode gaat het voorstel in consultatie. Dat betekent dat iedereen gedurende 6 maanden zijn of haar mening kan geven. Daarna geven 2 wetenschappelijke comités hun advies over het voorstel. Hun advies wordt samen met het voorstel ingediend bij de Europese Commissie.

Definitief voorstel in 2025

De verwachting is dat de Europese Commissie in 2025 een definitief voorstel voor een verbod voorlegt voor besluitvorming door de lidstaten. In dat voorstel zijn dan ook overgangstermijnen opgenomen, zodat bedrijven voldoende tijd hebben om hun productieproces volledig PFAS-loos te maken.

Lees het uitgebreide bericht op de website van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat