De Waterschapsdag van de Unie van Waterschappen is de relatiedag voor de waterschappen en hun politiek-bestuurlijke netwerk in Den Haag. Dit jaar was het centrale thema: de maatschappelijke meerwaarde van de rioolwaterzuivering.
Randvoorwaarde voor gezond leven
Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen, focuste in zijn jaarrede op het belang van schoon water. “Er sterven wereldwijd meer mensen aan vervuild water dan aan oorlogen, conflicten en natuurrampen. Dat blijkt uit het rapport ‘The Geography of Water Challenges’ van het Planbureau van de Leefomgeving. De toegang tot schoon water is een randvoorwaarde voor een gezond leven.”
Groen gas
Tijdens de Waterschapsdag kwam aan bod dat de rioolwaterzuivering van de toekomst veel meer functies kan hebben dan alleen het zuiveren van het rioolwater. “De rioolwaterzuivering is meer dan een wasserette. Met het opwekken van biogas op onze rioolwaterzuiveringen zijn de waterschappen een van de grootste producenten van biogas in Nederland”, zei Van der Sande. “Steeds vaker zetten waterschappen het biogas om in groen gas om het te leveren aan de omgeving. Dat is zeker gezien de actuele situatie steeds belangrijker. We dragen zo ook bij aan het onafhankelijk worden van Russisch gas. We zijn als waterschappen hard op weg zelfvoorzienend en klimaatneutraal te worden. Ook winnen we schaarse grondstoffen terug uit rioolwater en zuiveringsslib. Denk aan struviet, het duurzame alternatief voor kunstmest.”
Niet naar de teststraat, wel naar de wc
Ook de buitenwereld ziet steeds beter de meerwaarde van de rioolwaterzuiveringinstallatie. In de strijd tegen het coronavirus is de rioolwaterbemonstering een belangrijke graadmeter voor de verspreiding van dit virus. Want: niet iedereen gaat naar de teststraat, maar iedereen gaat wel naar de wc. Door coronadeeltjes in het rioolwater op te sporen, kan vroegtijdig worden gesignaleerd hoe het virus zich verspreidt. Naast virusdeeltjes bevat rioolwater nog veel meer andere big brown data.
Rioolwaterbemonstering
Ana Maria de Roda Husman van het RIVM vertelde bijvoorbeeld over mogelijkheden om met rioolwaterbemonstering informatie op te halen over medicijngebruik, gezondheidsindicatoren en drugsgebruik. Hoogleraar ethiek Neelke Doorn sprak over de ethische dilemma’s die hierbij komen kijken.
Identiteitsvragen
Behalve dat waterschappen ook over die ethische dilemma’s moeten nadenken, krijgen ze ook steeds meer te maken met identiteitsvragen. Juist omdat de rioolwaterzuiveringen allerlei andere maatschappelijke functies kunnen vervullen. Van der Sande: “Worden we ook energie- en grondstoffenproducent? Worden we databeheerder? En is de zuivering van nu opgewassen tegen alle opgaven die er zijn? Daar moeten we ook kritisch naar durven kijken en durven investeren.”
Niet wachten op Brusselse wetgeving
Volgens Sander Mager, portefeuillehouder waterkwaliteit bij de Unie van Waterschappen, is het belangrijk dat de waterschappen de komende jaren aan de slag gaan met deze vragen en hierbij hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. “Er zijn misschien problemen die op dit moment groter zijn dan de waterkwaliteit, zoals klimaatverandering, de luchtkwaliteit en de afname van de biodiversiteit. Maar als waterschappen zijn we van de waterkwaliteit en is dat dus onze focus. We moeten niet proberen voor elke stof een norm te formuleren en dan daar krampachtig op gaan sturen, maar naar het totale watersysteem kijken. Hierin moeten wij zelf het voortouw nemen en niet Brusselse wetgeving afwachten.”
> Meer over de (on)mogelijkheden van de rioolwaterzuivering in magazine Het Waterschap