Op 12 april stemde de Tweede Kamer in met een wijziging van de Wet financiering politieke partijen (Wfpp). Met deze wijziging wordt een deel van de adviezen van de commissie Veling omgezet in wetgeving. Deze commissie heeft de Wfpp in 2018 geëvalueerd.
De belangrijkste conclusies van commissie Veling waren:
De Wet financiering politieke partijen (Wfpp) vervult een noodzakelijke functie. Zonder financiële steun is het voor partijen niet mogelijk om essentiële functies in de representatieve democratie te vervullen.
Alle politieke partijen – nationaal en lokaal – en hun neveninstellingen moeten transparant zijn over hun inkomsten.
Lokale partijen komen niet in aanmerking voor subsidie op basis van de Wfpp. Dat leidt tot een ongelijkheid die niet langer te verdedigen is.
Aanbeveling: lokale partijen ook subsidie
Op basis van bovenstaande conclusies deed de commissie Veling een aantal aanbevelingen. De belangrijkste daarvan is dat lokale partijen ook in aanmerking moeten komen voor subsidie. De commissie adviseerde om subsidie toe te kennen aan alle deelnemers van de verkiezingen voor de gemeenteraden, Provinciale Staten of waterschapsbesturen die ten minste één zetel halen. Dit geldt voor de lokale partijen én de afdelingen van de landelijke partijen.
Subsidiëring waterschapspartijen
De commissie adviseerde om subsidiëring voor partijen die meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen te laten lopen via het Gemeentefonds. Partijen die meedoen aan de Provinciale Statenverkiezingen kunnen het Provinciefonds aanspreken. De waterschappen moeten de subsidiëring voor waterschapspartijen regelen, omdat er geen Waterschapsfonds is.
Wet op de politieke partijen
Ondanks een lobby van VNG en de Unie van Waterschappen wilde het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) de subsidie voor lokale partijen niet opnemen in de Wfpp. Er wordt gewerkt aan een Wet op de politieke partijen (Wpp) waarin de positie van lokale politieke partijen betrokken wordt. Dan wordt ook onderzocht of subsidie voor lokale partijen mogelijk is.
Meer duidelijkheid
De Tweede Kamer gaf tijdens het debat aan dat de lokale politieke partijen meer duidelijkheid moeten krijgen. Het is van belang dat lokale partijen niet afhankelijk worden gemaakt van giften van derden. Dat kan leiden tot ongewenste praktijken.
Onderzoek ondersteuning politieke ambtsdragers
Op 5 april werden een amendement en een motie ingediend waarmee subsidie voor lokale partijen per 1 januari 2024 geregeld moet worden. Het amendement haalde geen meerderheid, de motie wel. Ook een andere voor de waterschappen relevante motie werd aangenomen. Dat betekent dat er een onderzoek komt naar hoe de overheid politieke ambtsdragers beter kan ondersteunen in hun functioneren.
Decentrale politieke partijen
Ook komt er in de Wpp een regeling voor subsidiëring van decentrale politieke partijen. Die regeling sluit aan bij het advies van de commissie Veling. Er moet daarom worden bekeken of de waterschappen daaronder vallen, aangezien ze geen Waterschapsfonds hebben.
Giften
Tijdens het debat is verder gesproken over giften van buitenlandse organisaties aan politieke partijen en een plafondbedrag voor giften.
Het wetsvoorstel gaat nu voor behandeling naar de Eerste Kamer.
Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen op 22 en 23 september werd er veel gesproken over onder meer de verhuurderheffingen en de zorgsalarissen. Maar wie de beschouwingen goed volgde, merkte dat ook het onderwerp ‘water’ aan bod kwam.
Zo was Rob Jetten (D66) blij dat Geert Wilders (PVV) begon over migratie. Want volgens Jetten is klimaatverandering de komende 5 decennia de grootste oorzaak van vluchtelingenstromen en migratiestromen. Veel conflicten in de wereld zijn volgens hem gedreven door klimaatverandering, door een stijgende zeespiegel en door een gebrek aan voedsel en schoon drinkwater. Jetten: “Dus als de heer Wilders wil dat we minder migranten en vluchtelingen naar Europa krijgen, dan zou hij eigenlijk de klimaatkampioen van deze Kamer moeten zijn.”
Investeren in waterkwaliteit
Daarnaast benoemde Jetten het feit dat Nederland niet voldoet aan de richtlijnen van de Europese Unie als het gaat om natuurkwaliteit en waterkwaliteit. Hij pleitte ervoor dat Nederland daar de komende jaren flink in investeert. Waarop Caroline van der Plas (BBB) vroeg ook te investeren in zoetwatervoorziening, water vasthouden in tijden van overvloed, wateroverlast voor burgers beperken en hittestress in de steden tegengaan.
Ruimte voor de Rivier
Ook Geert Wilders zag het belang van goed waterbeheer en toonde zich al een beetje een klimaatkampioen: “Zorg er voor dat we onze dijken en onze duinen verstevigen. Zorg ervoor dat we, zoals we in Limburg en Gelderland al voor een deel hebben gedaan, ruimte geven aan de rivier. Het programma daarvoor heet ook Ruimte voor de Rivier. Als de temperatuur stijgt, moeten we zorgen dat we erop voorbereid zijn.”
Klimaatadaptatie
Joost Eerdmans (JA21) pleitte vooral voor klimaatdaptatie. Hij twijfelt eraan of de doelen van het Akkoord van Parijs wel gehaald worden. “En als het al lukt, is het effect op de wereldtemperatuur nog minimaal. Dus steek geld in de adaptatie aan dat probleem, zoals het verhogen van de dijken en watermanagement.”
Slim bouwen met de natuur
Volgens premier Mark Rutte (VVD) is het echter en-en. Hij vindt dat we én de opwarming van de aarde moeten tegengaan om Nederland te beschermen én ervoor moeten zorgen dat je mét de natuur bouwt. “Niet overal lelijke betonnen dijken waar alle huizen achter verdwijnen, maar slim bouwen mét de natuur zodat je ons land blijft beschermen tegen het water.” Want volgens Rutte is Nederland op dat vlak gewoon nummer 1 in de wereld.
Op 31 maart bracht de Unie van Waterschappen een bezoek aan Rob Jetten, minister van Klimaat en Energie. Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen, en bestuurslid Dirk-Siert Schoonman spraken met hem over de samenwerking op de korte en lange termijn. Ze waren elkaar al bij eerdere bijeenkomsten tegengekomen, maar dit was de officiële kennismaking.
Een actueel onderwerp dat werd besproken is de aardgaslevering van het Russische Gazprom aan de waterschappen. De waterschappen zijn zelf een van de grootste producenten van biogas in Nederland, waardoor ze slechts beperkt afhankelijk zijn van de levering van aardgas. Ongeveer de helft van de waterschappen heeft een contract bij Gazprom die in totaal ongeveer 2% levert van de totale hoeveelheid energie die de waterschappen gebruiken. Deze waterschappen onderzoeken nu de mogelijkheden en effecten van het overgaan op alternatieve leveranciers.
Klimaatakkoord
Een ander onderwerp dat werd besproken met de minister is de bijdrage die de waterschappen leveren aan de doelstellingen van het Klimaatakkoord. De waterschappen voeren al jaren een ambitieus klimaat- en energiebeleid. Met de productie van groen gas en aquathermie leveren de waterschappen een bijdrage aan de opgaven van het kabinet. Minister Jetten sprak zijn waardering uit voor de ambities van de waterschappen op energiegebied.
Kennismakingsgesprekken
Nu het nieuwe kabinet aan de slag is, wil de Unie van Waterschappen graag kennismaken met nieuwe ministers en staatssecretarissen die een deel van het brede werkterrein van de waterschappen in hun portefeuille hebben. Maar liefst 10 bewindspersonen hebben raakvlakken met het werk van de waterschappen. Eerder maakten de waterschappen al kennis met minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat, minister Christianne van der Wal van Natuur en Stikstof, minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Rudmer Heerema is sinds de verkiezingen van maart de nieuwe waterwoordvoerder voor de VVD in de Tweede Kamer. Op 13 september bracht hij een werkbezoek aan het hoogheemraadschap van Rijnland.
Heerema werd ontvangen door dijkgraaf Rogier van der Sande. Tijdens een boottocht werd gesproken over het werk van de waterschappen en vertelde Van der Sande over het boezemgemaal Katwijk en de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) Katwijk.
Belang water in de ruimtelijke ordening
“Voldoende en schoon water is essentieel en daar zorgen de waterschappen voor”, lichtte Rogier van der Sande toe. Heerema: “Ik zie een rol voor de waterschappen in de zorg voor voldoende water en waterveiligheid, ook naar de toekomst toe”. Ook benadrukte Van der Sande het belang van water in de ruimtelijke ordening en vond hiervoor een luisterend oor bij Heerema.
Droge voeten in de Randstad
Het boezemgemaal Katwijk is een beschermd rijksmonument en zorgt voor droge voeten in de Randstad. Het gemaal heeft de grootste capaciteit van de vier boezemgemalen van Rijnland. Dit gemaal én topmonument bemaalt via het Katwijks kanaal de boezem van Rijnland en loost in eerste instantie op een tussenkanaal (de Uitwatering), dat via spuisluizen in de waterkering in verbinding staat met de Noordzee.
Duurzame zuivering
De (RWZI) Katwijk is één van de 19 rioolwaterzuiveringsinstallaties in Rijnlands gebied. Hier wordt rioolwater van inwoners en bedrijven gezuiverd. Het schone water komt weer terug in het watersysteem. Naast de zuivering, op een stuk grond van twee hectare, staan maar liefst 5.572 zonnepanelen. Samen wekken deze panelen ruim een derde op van de energie die de waterzuivering nodig heeft. De zuivering in Katwijk staat er al 42 jaar. Het is de oudste zuivering van Rijnland, maar door het verminderde stroomverbruik én dankzij de nieuwe beluchtingsinstallatie die het gebruik van chemicaliën overbodig maakt, is het nu ook een duurzame zuivering.
Er zijn verschillende werkbezoeken met de nieuwe waterwoordvoerders gepland om hen kennis te laten maken met de waterschappen. Om het bezoek goed aan te laten sluiten, is gekozen voor een werkbezoek aan het waterschap waar hun woonplaats onder valt. De waterschappen ontvangen de waterwoordvoerders graag om hen mee te nemen in de grote opgaven van de waterschappen, zoals toenemende weersextremen, het verbeteren van de waterkwaliteit en de uitvoering van de grootste dijkversterkingsopgave sinds de Deltawerken.
Pieter Grinwis is sinds de verkiezingen van maart de nieuwe waterwoordvoerder voor de ChristenUnie in de Tweede Kamer. Op 30 augustus bracht hij een werkbezoek aan het hoogheemraadschap van Delfland. Een mooie manier om kennis te maken met het werk van de waterschappen.
Grinwis werd ontvangen door dijkgraaf Piet-Hein Daverveldt bij het Molenvlietpark in Den Haag. Dit park heeft een dubbelfunctie: het is een recreatief gebied, maar ook een waterbergingsgebied. Dit ontlast de Vliet en het gebied ten zuidwesten van Den Haag wanneer dat nodig is.
Water als leidend principe
Het Kamerlid hoorde alles over de veranderende omgeving waarin waterschappen opereren en wat dit betekent voor het waterbeheer. Bijvoorbeeld de veranderingen in het klimaat terwijl er tegelijkertijd een grote woningbouwopgave ligt. Ruimte voor water bij de inrichting van een gebied of woonwijk en klimaatadaptatief bouwen wordt daarbij steeds urgenter. “Dat bouwen onder het ministerie van Binnenlandse Zaken valt en water onder Infrastructuur en Waterstaat helpt ook niet echt”, concludeerde Grinwis.
Klimaatadaptief en waterrobuust
De Tweede Kamer nam in juli 2 moties van Grinwis aan over dit onderwerp. In de ene motie wordt de regering gevraagd om een klimaatadaptieve en waterrobuuste inrichting als voorwaarde te stellen bij door haar (mee)gefinancierde woningbouwprojecten. In een tweede motie wordt de demissionair minister van Binnenlandse Zaken gevraagd om de bouwvoorschriften te controleren op de mate waarin deze waterrobuust en klimaatadaptatief zijn.
Fundamentele vraag
Grinwis mist vaak de fundamentele vraag of op een bepaalde locatie überhaupt gebouwd kan worden. Hij roept de waterschappen op om die fundamentele vraag af en toe te stellen. Daverveldt vindt dat de waterschappen assertiever moeten zijn op dat punt: “We moeten niet pas op het laatste moment betrokken worden bij locatiekeuze voor woningbouw.”
Op de foto (v.l.n.r.): Pieter Grinwis en zijn medewerker Robert Mourik, Piet-Hein Daverveldt, Manita Koop (hoogheemraad van Delfland) en Willem Wensink (Unie van Waterschappen).
Er zijn verschillende werkbezoeken met de nieuwe waterwoordvoerders gepland om hen kennis te laten maken met de waterschappen. Om het bezoek goed aan te laten sluiten, is gekozen voor een werkbezoek aan het waterschap waar hun woonplaats onder valt. De waterschappen ontvangen de waterwoordvoerders graag om hen mee te nemen in de grote opgaven van de waterschappen, zoals toenemende weersextremen, het verbeteren van de waterkwaliteit en de uitvoering van de grootste dijkversterkingsopgave sinds de Deltawerken.
Caroline van der Plas, Tweede Kamerlid voor de BoerBurgerBeweging (BBB), bracht 20 juli een werkbezoek aan waterschap Drents Overijsselse Delta. Ze werd ontvangen door dijkgraaf Dirk-Siert Schoonman. Van der Plas: “De waarde van de waterschappen mag best wat meer aandacht krijgen.”
Op het programma stond een bezoek aan Boetelerveld, een natuurgebied en het laatste stukje natte heide dat is overgebleven van de vroegere Sallandse Heide. Natuurbeheerder Landschap Overijssel leidde het gezelschap rond over het terrein. Van der Plas opende een discussie over biodiversiteit door te vragen naar het ijkpunt van biodiversiteit: “Moet het zijn zoals in 1950? En is de natuur wel maakbaar?” Schoonman bracht in dat het gaat om evenwicht dat zichzelf in stand houdt: “De robuustheid van het natuurlijk systeem moet terug.”
Deltaplan
De volgende stop was Broekland, waar een biologisch melkveebedrijf werd bezocht. Daar stonden de bedrijfsvoeringsaspecten van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) op de agenda. Marion Wichard, dagelijks bestuurslid bij het waterschap, gaf een toelichting op het DAW, waarin agrariërs en waterbeheerders samen met andere partijen werken aan het verbeteren van de waterkwaliteit en het klimaatbestendig maken van het watersysteem.
Dijkverlegging
Bij het laatste onderdeel van het werkbezoek, het project Paddenpol, hoorde het gezelschap meer over deze dijkverlegging. Met dit project krijgt de IJssel meer ruimte en een betere ecologische waterkwaliteit. Ook komen er mogelijkheden voor recreatie.
Waterwoordvoerders op bezoek
Er zijn verschillende werkbezoeken met de nieuwe waterwoordvoerders gepland om hen kennis te laten maken met de waterschappen. Om het bezoek goed aan te laten sluiten, is gekozen voor een werkbezoek aan het waterschap waar hun woonplaats onder valt. De waterschappen ontvangen de waterwoordvoerders graag om hen mee te nemen in de grote opgaven van de waterschappen, zoals toenemende weersextremen, het verbeteren van de waterkwaliteit en de uitvoering van de grootste dijkversterkingsopgave sinds de Deltawerken.
Eva van Esch, waterwoordvoerder voor de Partij voor de Dieren in de Tweede Kamer, bracht op 15 juli een werkbezoek aan Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Ze bezocht de pilot bodemdaling bij het Veenweiden Innovatiecentrum in Zegveld. Ook ging het Kamerlid in gesprek over klimaatbestendig bouwen in de Utrechtse polder Rijnenburg.
Van Esch werd ontvangen door dijkgraaf Jeroen Haan en hoogheemraad Bert de Groot.
Bijzondere aandacht voor bodemdaling
De Partij voor de Dieren heeft bijzondere aandacht voor het dossier bodemdaling. Het veldbezoek toonde een systeem van onderwaterdrainage waarmee bodemdaling zoveel mogelijk wordt voorkomen. Ook is er overgeschakeld naar een lichter ras vee, dat beter geschikt is op veenweide.
Van Esch: “Het lijkt belangrijk om te kijken naar ouderwets boeren, meer samenwerken met de natuur en het weer. Er zijn nieuwe kwetsbaarheden gekomen die polderen naar een nieuw evenwicht noodzakelijk maken.”
Haan bracht naar voren dat er in tijden van waterschaarste een groot verdelingsvraagstuk speelt. Je kunt niet alle partijen bedienen als er schaarste is. “Ook bij bodemdaling geldt: lees het landschap. Kijk wat er al is, dan neem je de juiste besluiten.”
Bouwen in laaggelegen gebied
In de discussie over Rijnenburg stelde Van Esch de vraag of je wel moet bouwen in een laaggelegen gebied. Haan bracht naar voren dat bijvoorbeeld drijvende huizen of huizen op palen hier uitkomst kunnen bieden. Haan: “Waarom maken we van Rijnenburg niet een rolmodel van een klimaatbestendige wijk?”
Van Esch zou het kritische geluid van de waterschappen vaker willen horen: “Als men zo wil bouwen, dan gaan de waterschappen het niet oplossen.” Waterschappen hebben volgens het Kamerlid wel een belangrijke positie en veel kennis en kunde.
Kennismaken met nieuwe waterwoordvoerders
De waterschappen hebben verschillende werkbezoeken met de nieuwe waterwoordvoerders gepland om hen kennis te laten maken met de waterschappen. Om het bezoek goed aan te laten sluiten, is gekozen voor een werkbezoek aan het waterschap waar hun woonplaats onder valt. De waterschappen ontvangen de waterwoordvoerders graag om hen mee te nemen in de grote opgaven van de waterschappen, zoals toenemende weersextremen, het verbeteren van de waterkwaliteit en de uitvoering van de grootste dijkversterkingsopgave sinds de Deltawerken.
Habtamu de Hoop, sinds de verkiezingen van maart de nieuwe PvdA-waterwoordvoerder, bracht een werkbezoek aan Wetterskip Fryslân. De in Friesland wonende De Hoop maakte daar kennis met het waterschapswerk.
Bij het ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer kreeg De Hoop een toelichting van dijkgraaf Luzette Kroon. Bijzonder voor De Hoop, omdat zijn opa nog vrijwilliger was bij het gemaal. Het 100 jaar oude stoomgemaal zorgt bij extreem hoog water nog altijd voor droge voeten in Friesland.
Natuurlijke schakel
In Grou zag het Kamerlid hoe de Waterharmonica Aqualân de natuurlijke schakel is tussen gezuiverd afvalwater (effluent) van de rioolwaterzuivering naar het oppervlaktewater. Ook bezocht hij de Potmarge. Rond deze voormalige vervuilde historische rivier is nu een stadstuin met een Watercampus, broedplaats voor waterinnovaties. Een groen en waterrijk gebied midden in Leeuwarden.
Klimaattransitie
Habtamu de Hoop is opgegroeid in Friesland. “Ik besef dat het belangrijk is om als regionaal Kamerlid echt je eigen provincie in te gaan. We vergeten soms hoe belangrijk een waterschap is in de klimaattransitie. In Den Haag denken we dat wij daar veel verantwoordelijkheden in hebben, maar een waterschap maakt de belangrijke slagen in de regio. We hebben water nodig maar we strijden ook tegen water. Met dat conflict moeten we dealen. Juist voor mijn generatie is die uitdaging heel belangrijk.”
Goed om te laten zien
Dijkgraaf Luzette Kroon van het Wetterskip beaamt dat: “Bij veel van de opgaven op het gebied van klimaatverandering zijn waterschappen aan zet. Het was heel goed om dat vandaag aan een Kamerlid te laten zien, die zich in Den Haag met het waterdossier bezighoudt.”
Werkbezoeken
Er zijn verschillende werkbezoeken met de nieuwe waterwoordvoerders gepland om hen kennis te laten maken met de waterschappen. Om het bezoek goed aan te laten sluiten, is gekozen voor een werkbezoek aan het waterschap waar hun woonplaats onder valt. De waterschappen ontvangen de waterwoordvoerders graag om hen mee te nemen in de grote opgaven van de waterschappen. Denk aan toenemende weersextremen, het verbeteren van de waterkwaliteit en de uitvoering van de grootste dijkversterkingsopgave sinds de Deltawerken.
Op 9 juni staat een commissiedebat Water in de Tweede Kamer met demissionair minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) gepland. Op de agenda staan verschillende onderwerpen die voor de waterschappen van belang zijn. Daarnaast vragen de waterschappen aandacht voor eigen punten.
Ontwerp Nationaal Water Programma
Het Nationaal Water Programma (NWP) beschrijft de hoofdlijnen van het nationale waterbeleid en het beheer van de Rijkswateren en Rijksvaarwegen voor de periode 2022-2027. De waterschappen maken zich zorgen om de constatering dat Rijkswaterstaat onvoldoende budget heeft voor het eigen beheer en onderhoud en de uitvoering van het NWP. In het NWP wordt gesuggereerd dat het Deltafonds gebruikt zou kunnen worden voor de beheerkosten van Rijkswaterstaat. Op deze manier komt de uitvoering van verschillende opgaven in gevaar, terwijl er enorme uitdagingen liggen voor de noodzakelijke aanpassingen aan weersextremen, maar ook voor waterkwaliteit.
Mestbeleid
Het PBL-rapport ‘Nationale analyse waterkwaliteit’ geeft aan dat niet overal alle doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) in 2027 zullen worden gehaald. Dit is ondanks dat de waterkwaliteit in grote delen van Nederland de afgelopen jaren verbeterd is en nog verder zal verbeteren. De Unie van Waterschappen is benieuwd hoe de ministeries van IenW en LNV ervoor gaan zorgen dat met aangescherpt mestbeleid in 2027 de KRW-doelen worden gehaald.
In december 2020 hebben de waterschappen een voorstel voor de aanpassing van hun belastingstelsel vastgesteld dat een aantal urgente knelpunten oplost. De voorstellen worden besproken tijdens het debat op 9 juni. De Unie van Waterschappen wil graag een snelle oplossing van de knelpunten en hoopt dat Kamerleden de minister vragen naar de planning van het wetgevingstraject.
Strengere toelatingseisen PFAS
PFAS komt helaas in heel Nederland voor: het wordt gevonden in de (water)bodem, grondwater, oppervlaktewater en drinkwater. De waterschappen pleiten voor bronaanpak: industriële bedrijven moeten voorkomen dat gevaarlijke stoffen zoals PFAS geloosd worden op de riolering. Het is belangrijk dat gevaarlijke stoffen zoals PFAS niet meer in het milieu terechtkomen. Strengere Europese toelatingseisen voor deze gevaarlijke stoffen helpen hierbij. De Unie van Waterschappen heeft Kamerleden daarom meegegeven te vragen naar de inspanningen van de minister om strengere Europese toelatingseisen voor PFAS te realiseren.
Blue Deal: internationaal waterprogramma
Met de Blue Deal, het internationale programma van de 21 waterschappen i.s.m. de ministeries van BuZa en IenW, willen de waterschappen 20 miljoen mensen wereldwijd toegang geven tot voldoende, schoon en veilig water. Helaas is een deel van het IenW-budget voor 2022-2026 aangehouden en dat betekent concreet dat 1,5 miljoen euro per jaar onzeker is (op een totaal van circa 8 miljoen euro). De Unie van Waterschappen is benieuwd naar de overwegingen van de minister rond dit besluit en vraagt zich af wat zij gaat doen om te voorkomen dat dit programma stilvalt.
Versneld aanpassen aan weersextremen
Naar verwachting zal ook het aanpassen aan weersextremen (klimaatadaptatie) op de agenda staan bij het commissiedebat. De waterschappen hebben geleerd van de afgelopen 3 droge zomers en zien daarbij dat ze tegen de grenzen van het huidige watersysteem aan lopen. De waterschappen vragen een nieuw kabinet dan ook versneld maatregelen door te voeren en structureel voor voldoende geld voor de decentrale overheden te zorgen.
Tijdens het Commissiedebat Water op 9 juni in de Tweede Kamer staat klimaatadaptatie: het omgaan met weersextremen, op de agenda. De waterschappen hebben geleerd van de afgelopen 3 droge zomers. Ze zien dat ze tegen de grenzen van het huidige watersysteem aan lopen. De waterschappen vragen een nieuw kabinet dan ook versneld maatregelen door te voeren en structureel voor voldoende geld te zorgen voor de decentrale overheden.
Door het natte voorjaar lijkt het alsof de droogte dit jaar meevalt. De waterbeheerders zijn inderdaad blij met de regen die op veel plekken achterstanden in de grondwaterpeilen heeft aangevuld. Maar ze juichen niet te vroeg. De waterschappen zien lokaal nog altijd lage grondwaterstanden, bijvoorbeeld op de Veluwe, de Peel en in sommige delen van Brabant. Daarnaast leert de ervaring van de 3 afgelopen droge zomers dat waterstanden snel kunnen wegzakken bij langere periode van droogte en hitte.
Water vasthouden
Door de regen in het voorjaar en de gunstige wateraanvoer van de rivieren is de situatie wel positiever dan afgelopen jaren. Dat komt niet alleen door het weer. De waterbeheerders hebben ook hard gewerkt aan het beter en langer vasthouden van water. Zo hebben veel waterschappen de stuwen zo hoog mogelijk gehouden om zo een grondwaterbuffer aan te leggen. Door de waterstanden hoger te houden ‘duwen’ de waterschappen het water vanuit de watergang in de bodem naar het grondwater. Ook geeft een hogere waterstand ’tegendruk’ aan het grondwater. Zo kan regenwater dat in de bodem is doorgedrongen niet zo makkelijk naar de sloot wegstromen.
Zicht op grondwateronttrekkingen
Daarnaast hebben de waterschappen en provincies naar aanleiding van de afgelopen droge zomers aanvullend onderzoek gedaan naar de grondwateronttrekkingen. Daardoor is er nu een beter beeld van waar de knelpunten zitten en waar mogelijkheden zijn voor het verbeteren van bijvoorbeeld de handhaving op deze onttrekkingen.
Versneld aanpassen aan droogte en andere weersextremen
Om sneller en op grotere schaal schade door droogte en andere weersextremen tegen te gaan, moet een nieuw kabinet voor voldoende financiële middelen voor decentrale overheden zorgen. Dit kan het Rijk doen door:
de huidige Impulsregeling Klimaatadaptatie te verlengen,
de aanleg van klimaatbuffers te stimuleren,
een nationaal programma voor bodemdaling op te zetten en
het Deltafonds te laten meegroeien met opgaven waar de waterbeheerders voor staan.
Van het nieuwe kabinet vraagt de Unie van Waterschappen aandacht voor het beter vasthouden van water, tegengaan van verspilling en stimuleren van het hergebruik van water.
