Categorie: Bestuurszaken

Deze vorm belemmert het algemeen bestuur keuzes te maken, waardoor er rekenkamers kunnen ontstaan die hen minder goed ondersteunen.

Eenheidsworst

Toine Poppelaars, portefeuillehouder financiën in het bestuur van de Unie van Waterschappen: “Het nut dat een rekenkamer voor het algemeen bestuur van een waterschap kan hebben staat voor ons niet ter discussie. Wel hebben we moeite met de eenheidsworst die het wetsvoorstel voorschrijft. Alle waterschappen moeten overgaan tot het instellen van een onafhankelijke rekenkamer met een volledig externe samenstelling. Wij vinden het ongelukkig en niet effectief dat de algemene besturen hierdoor de huidige mogelijkheden van een eigen invulling worden ontnomen. Bovendien gaat het wetsvoorstel voorbij aan de verantwoorde keuzes die de algemene besturen van de waterschappen in de afgelopen 15 jaar rond het instrument rekenkamer hebben gemaakt.”

Voldoende beeld

De rekenkamer is een adviesorgaan dat het algemeen bestuur van een waterschap ondersteunt in zijn controlerende functie. Op dit moment hebben 18 van de 21 waterschappen een rekenkamer of een ander bestuurlijk orgaan dat een vergelijkbare rol heeft, zonder dat er een wettelijke verplichting is. Bij de 3 waterschappen die geen rekenkamer(achtig) orgaan hebben, vormt het algemeen bestuur zich op andere wijze voldoende goed een beeld van de doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtmatigheid van de beleidsuitvoering. Dat alle waterschappen actief deelnemen aan een groot aantal benchmarks, laat zien dat de waterschappen actief invulling geven aan doeltreffendheid en doelmatigheid.

Visie voorleggen aan Tweede Kamer

Poppelaars: “Een rekenkamer zal vooral goed tot zijn recht komen als het bestuur de mogelijkheid heeft om het zodanig te organiseren dat het optimaal past in de eigen, specifieke lokale context. Het gaat dan onder andere om de samenstelling, taakopdracht en de wijze van opdrachtverlening van de rekenkamer. Alleen in die situatie zal een rekenkamer waarde kunnen toevoegen aan het verder verbeteren van het waterschapsbestuur. De voorgestelde wettelijke verplichting kan ertoe leiden dat er rekenkamers komen die niet aansluiten op de lokale behoefte en daarmee niet effectief zijn. Wij zullen onze visie aan de Tweede kamer voorleggen, zodat zij die in haar overwegingen kan betrekken.”

De verwachting is dat de Tweede Kamer het voorstel na het zomerreces in behandeling zal nemen.

De waterschappen hebben een belangrijke bijdrage aan het behalen van deze doelstelling geleverd. Hierdoor is de lastenstijging voor inwoners en bedrijven in de afgelopen 10 jaar sterk beperkt gebleven.

Doelstelling ruim behaald

Toine Poppelaars, portefeuillehouder financiën in het bestuur van de Unie van Waterschappen: “Het doelmatiger werken dat als gevolg van de uitvoering van het bestuursakkoord is ontstaan, heeft de kostenstijging met maar liefst ruim 1 miljard euro beperkt. Dit is meer dan de doelstelling van tenminste 750 miljoen euro per jaar. Het beperken van de kostenstijging heeft ervoor gezorgd dat de lasten voor inwoners en bedrijven minder zijn toegenomen dan zonder het BAW het geval zou zijn geweest. Beter waterbeheer en ook nog eens een beperktere lastenontwikkeling voor onze inwoners en bedrijven dus. Als waterschappen kijken wij dan ook met een zeer tevreden gevoel terug op de uitvoering van het BAW.”

Noodzaak Bestuursakkoord Water

In 2011 was al duidelijk dat het Nederlandse waterbeheer voor grote uitdagingen op het gebied van waterveiligheid, voldoende water en waterkwaliteit stond. Er waren grote investeringen nodig en als er geen maatregelen zouden worden genomen, zouden de totale kosten oplopen van 7 miljard euro in 2010 tot 8 à 9 miljard euro in 2020. Hierdoor zou de betaalbaarheid onder druk komen te staan. Het waterbeheer wordt namelijk vooral via lokale belastingen en de drinkwatertarieven door inwoners en bedrijven betaald. Met deze achtergrond hebben de waterschappen samen met het Rijk, provincies, gemeenten en drinkwaterbedrijven in het BAW maatregelen afgesproken voor een doelmatiger waterbeheer. De maatregelen waren er op gericht om zowel betere kwaliteit als nog doelmatiger (samen)werken te realiseren. Hierdoor zou de lastenstijging voor inwoners en bedrijven worden beperkt.

Doelmatiger werken vooral door intensievere samenwerking

Met de uitvoering van de maatregelen van het BAW wilden de partijen de kostenstijging beperken met een bedrag dat geleidelijk opliep tot jaarlijks tenminste 750 miljoen euro in 2020. Daarnaast is in het BAW afgesproken om de kwaliteit van het waterbeheer te verbeteren en de kwetsbaarheid te verminderen. De eindrapportage laat zien dat in 2019 een beperking van de kostenstijging van circa 670 miljoen euro is gerealiseerd in de waterketen en van ruim 400 miljoen euro in het watersysteem. Dit is vooral te danken aan de intensievere samenwerking tussen met name gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven. Daarnaast hebben deze organisaties het assetmanagement verbeterd, waardoor de infrastructuur voor het waterbeheer langer mee gaat en het belastinggeld effectiever wordt besteed.

Beperking stijging waterschapsbelastingen

Bij de start van het BAW hebben de waterschappen zich ook verbonden aan een maximale stijging van de opbrengsten van hun belastingen. Deze stijging zou voor de gehele looptijd van het BAW gemiddeld maximaal 2,1% per jaar mogen bedragen. Dit is exclusief de invloed van inflatie. Uit de rapportage die nu naar de Tweede Kamer is gestuurd blijkt dat de werkelijke ontwikkeling tot en met 2019 gemiddeld 1,1% per jaar bedroeg. Hiermee hebben de waterschappen zich ruimschoots aan hun afspraak gehouden.

Vervolg BAW

Het BAW zoals dat in 2011 is opgesteld, is nu afgerond. De intensieve samenwerking tussen de BAW-partners wordt natuurlijk wel voortgezet. Dat blijkt onder andere uit de aanvullende afspraken die zij hebben gemaakt over samenwerkingen bij actuele ontwikkelingen zoals cybersecurity, uitwisseling van data/informatie, de invoering van de Omgevingswet en de vitaliteit en overstromingsrisico’s van de rioolwaterketen. Deze afspraken hebben onder andere betrekking op het gegevensbeheer, met name het standaardiseren en uitwisselen van informatie. Hiermee versterken de partijen het fundament voor doelmatige beheer- en investeringsbeslissingen in het waterbeheer.

Eindrapportage Bestuursakkoord Water