De verwerking van zuiveringsslib kan duurzame oplossingen bieden.
Het is belangrijk dat het zuiveringsslib wordt verwerkt. Daarom is er voldoende capaciteit nodig voor de verwerking van het slib. Alle waterschappen werken daarin collectief samen in geval van incidenten.
Daarnaast vindt de Unie van Waterschappen het belangrijk dat er duurzame oplossingen komen om het slib te verwerken. Bijvoorbeeld door energie op te wekken uit slib of door er grondstoffen uit te winnen.
De waterschappen zuiveren het afvalwater in rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi’s). Bij het zuiveringsproces ontstaat zuiveringsslib. Dit is een mengsel van vuil en bacteriën. Jaarlijks gaat het om bijna 1,4 miljoen ton ontwaterd slib. Waterschappen hebben de taak om zich hiervan te ontdoen. Dat gebeurt volgens de Afvalwet en het Landelijk Afvalbeheer Plan (LAP) 3. De wettelijke afvalhiërarchie is: verbranden, opslaan en exporteren.
Slibverwerkingsbedrijven
De waterschappen laten hun slib verwerken door een slibeindverwerkingsbedrijf. Ongeveer de helft van de waterschappen is als aandeelhouder verbonden aan zo’n bedrijf. In Nederland zijn de belangrijkste slibverwerkingsbedrijven Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) en de HVC-groep. De andere helft van de waterschappen laat het slib door een bedrijf ophalen en op contractbasis verwerken. Dan is slibverwerkingsbedrijf GMB een belangrijke speler.
Slibproblematiek in 2019
In 2019 is er een tekort aan verwerkingscapaciteit ontstaan. Dit kwam onder meer door gewijzigd beleid in Duitsland, waardoor de waterschappen minder slib naar dat land konden brengen. Hierdoor is er in Nederland een ondercapaciteit bij de eindverwerking ontstaan die tot 2025 kan aanhouden.
Voldoende capaciteit tot 2025
Daarom werken de waterschappen sinds 2021 gezamenlijk aan de uitvoering van het Robuust plan slibeindverwerking. De Unie van Waterschappen zorgt er via een ‘regisseur’ (AquaMinerals) voor dat de waterschappen hun slib bij incidenten tijdelijk kunnen opslaan om het later te verwerken. Met 2 locaties zijn er huurcontracten gesloten: in Terneuzen en in Delfzijl. Voor het opvangen van calamiteiten, zoals een tekort aan verwerkingscapaciteit, vragen de waterschappen de medewerking van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Rijkswaterstaat.
Energie opwekken uit slib
De waterschappen zijn voortdurend bezig om de rioolwaterzuiveringen (rwzi’s) te verduurzamen. Daarbij zoeken ze ook naar mogelijkheden om slib te gebruiken. Dat doen ze door een deel van het slib om te zetten in biogas. Van het biogas wordt groene stroom gemaakt. Deze stroom gebruiken de waterschappen om hun rwzi’s van energie te voorzien. Op sommige rwzi’s zorgt dit al voor 100% van de energievoorziening. Op deze manier kunnen de waterschappen energieneutraler werken.
Grondstoffen uit slib
Daarnaast worden er ook grondstoffen gewonnen uit slib. Bijvoorbeeld de nieuwe grondstof Kaumera. Door Kaumera uit het gezuiverde slib te halen, hoeft 20-35% minder slib afgevoerd en vernietigd te worden.
Wat doet de Unie van Waterschappen?
De bedrijfsvoering voor de slibverwerking ligt bij de waterschappen. De Unie speelt daar geen rol in. We werken wel goed samen met de Vereniging van Zuiveringsbeheerders (VVZB). Ook heeft de Unie een coördinerende rol gespeeld in het oplossen van het probleem van de slibeindverwerking in 2019 en het maken van het Robuust plan slibeindverwerking.