Blauwalgen zijn eigenlijk geen algen of wieren. Het zijn bacteriën. Een andere naam ervoor is cyanobacteriën. Ze leven van licht, koolstofdioxide en voedingsstoffen in het water. Als er veel voedingsstoffen in het water zitten en het warm is, kan dat een blauwalgenbloei veroorzaken. Dit heeft gevolgen voor de waterkwaliteit.
Tijdens een bloei kunnen de vele blauwalgen een drijflaag vormen. Omdat de onderkant van de drijflaag afsterft, komen giftige stoffen (toxines) in het water terecht. Verder kan blauwalg tot minder zuurstof in het water leiden. Dit is schadelijk voor vissen en andere waterdieren, die hierdoor kunnen sterven.
Blauwalgen herkennen
Je herkent blauwalgen aan een drijflaag op het wateroppervlak, met een kleur van heldergroen, groenblauw tot helder blauw. Het lijkt het meest op een laagje drijvende verf. Ook kan er langs de oever wit of blauw schuim verschijnen. Als het water een vreemde kleur heeft of als er een stinkende laag met algenbrij op het water ligt, ga hier dan niet zwemmen en geef dit door aan de waterbeheerder.
Blauwalgen zijn iets heel anders dan eendenkroos. Dat zijn drijvende kleine plantjes met een diameter van ongeveer een halve centimeter. Eendenkroos is ook niet fijn voor de zwemmer maar is niet giftig.
Hoe ontstaat blauwalg?
Blauwalgen ontstaan bij hoge temperaturen en veel zonlicht. Een laag waterpeil, hoge watertemperatuur, veel zonlicht en stilstaand water vormen namelijk het ideale klimaat voor blauwalg. Daarom krijgen de waterschappen vooral in de zomer veel meldingen over blauwalg.
Waarom zijn blauwalgen gevaarlijk?
Door te zwemmen in water met blauwalg loop je het risico op gezondheidsklachten, met symptomen als uitslag, jeuk, oorontsteking, duizeligheid, ademhalingsproblemen, maag- en darmklachten en hoofdpijn. Je hebt namelijk kans op schade aan je lever of zenuwstelstel als je veel toxines of blauwalgen zelf binnenkrijgt. Ook voor honden is het gevaarlijk om in besmet water te zwemmen.
Zwemwater
De waterschappen raden daarom af om te zwemmen in zwemwater waar blauwalg is aangetroffen. Weten waar blauwalg is gemeld? Check voordat je gaat zwemmen in een meer of zwemvijver Zwemwater.nl of de Zwemwater-app. Hier vind je een overzicht met waar in Nederland blauwalgen in het zwemwater zitten.
De waterschappen meten de officiële zwemlocaties in de regio en geven de gegevens door aan de provincies en omgevingsdiensten. Zij kunnen een waarschuwing of een zwemverbod instellen. Rijkswaterstaat controleert dit voor de grote rivieren en stranden.
Voorkomen en bestrijden
Als er eenmaal blauwalg in het water zit, is het nauwelijks mogelijk om deze weer te verwijderen. Daarom is het beter om proberen het te voorkomen. En dus vinden de waterschappen het tegengaan van de natuurlijke aangroei van blauwalg erg belangrijk. Ze experimenteren met verschillende technieken om de natuurlijke aangroei van blauwalg te verminderen. Ook spoelen waterschappen actief het water door, omdat blauwalgen niet houden van stromend water.
Botulisme
De waterschappen zien ook botulisme in de zomer toenemen. Botulisme wordt veroorzaakt door een bacterie die vogels en vissen doodt. In de dode dieren zitten voor mensen gevaarlijke ziekteverwekkers. De waterbeheerders adviseren daarom om nooit te gaan zwemmen in water waarin dode vissen en watervogels drijven.